دندانپزشکی یک رشته علمی و فنی میباشد بنابر این داشتن مواد اولیه با کیفیت و لابراتوار حرفه ای بسیار مهم میباشد. وقتی ما در سال ۱۳۸۲ بعد از ده سال دندانپزشکی در انگلستان به ایران برگشتیم
اولین مشکل ما پیدا کردن یک لابراتوار کاملا حرفه ای بود که متاسفانه موفق به پیدا کردن آن نشدیم و خیلی زود فهمیدیم که لابراتوار های ایران به صورت سنتی بیشتر فعالیت دارند .
لذا ما تا چند سال اول که مسئول شرکت های نفتی خارجی مستقر در ایران بودیم مجبور به فرستادن قالب های روکش و لامینیت به مالمو و انگلستان شدیم. بعدها با آمدن همکار دندانساز قدیم ما از آمریکا به ایران مشکلات ما به حداقل رسید.پس از چند سالی کنگره های دندانپزشکی در ایران بیشتر فعالیت خود را شروع کردند که واقعا برای به روز رساندن تکنیک های جدید در ایران کمک به سزایی کرد. متاسفانه با گران شدن ارز های خارجی دندانپزشکان دچار مشکل خرید مواد درجه یک دندانپزشکی شدند که این مشکل اثر نامطلوبی بر روی درمان دارد. خوشبختانه ما به خاطر داشتن ۲ دندانپزشک از انگلستان که هر ۳ ماه فعالیت در ایران به صورت نوبتی برای دندانپزشکی به لندن میروند توانستیم کلیه مواد لازم خود را با مشقت های فراوان از انگلستان تهیه کنیم. عدم ثبات اقتصادی در ایران باعث شده تا بیماران نتوانند هزینه های دندانپزشکی در ایران را پرداخت کنند.برای مثال یک روکش معمولی در اروپای شمالی حدودا ۱۵۰۰ یورو میباشد که ۸ برابر هزینه همین روکش در مطب ما میباشد . با این همه وقتی ما به بیمار میگوییم که هزینه روکش ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است بعضی ها قدرت انجام این معالجه را ندارند و تصمیم به ترمیم دندان میکنند که ممکن است نتیجه خوبی را در آینده برای دندان نداشته باشد. باکتری های دندان و دهان بسیار کوچک هستند و بنابر این ما به عنوان دندانپزشک ترمیمی و زیبایی در تهران باید روکشی تهیه و نصب کنیم تا این باکتری های موذی نتوانند از لای روکش به دندان صدمه بزنند. بنابر این کار کردن با لابراتوار حرفه ای حرف اول را برای یک دندانپزشک دارد .
تا قبل از انقلاب اسلامی، تنها دو دانشکده دندانپزشکی تهران و ملی ایران فقط در ۵ رشته ارتودنسی، پریودنتولوژی، بیماریهای دهان و تشخیص،ان پروتز و جراحی فک و دهان و صورت دورههای تخصصی ایجاد گردیده بود و پس از انقلاب تعداد رشتههای تخصصی به ۱۱ رشته رسید که هر ساله از طریق آزمون پذیرش دستیاری، تعدادی دستیار تخصصی میپذیرند. وظیفه تربیت و آموزش کادر درمانی دندانپزشکی (دندانپزشک، بهداشتکار دهان و دندان و تکنسین پروتز دندان) تا سال ۱۳۶۴ به عهده وزارت فرهنگ و آموزش عالی و از آن پس به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گذاشته شد. پس از پیروزی انقلاب تاکنون دورههای مختلفی توسط دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی کشور برای گزینش دانشجوی دوره دستیاری انجام گرفته است. همچنین به مننظور رسمی شدن درجه تخصصی دانشجویان فارغ التحصیل رشتههای مختلف تخصصی تا کنون امتحانات بورد تخصصی بصورت متمرکز نیز برگزار گردیده است. اولین فعالیت صنفی دندانپزشکی تأسیس سندیکای دندانسازان ایران در سال ۱۳۲۲ میباشد.
فعالیتهای محدود علمی و فنی حاصل تلاش این سندیکا بود.
هم اکنون مراکز آموزش دندانپزشکی شامل ۱۶ دانشکده دندانپزشکی زیر نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و دو دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران و واحد خوراسگان اصفهان میباشد. در سالهای اخیر مراکز آموزش بهداشتکاران دهان و دندان به دانشکدههای دندانپزشکی تبدیل شده است. آموزش دندانپزشکی عمومی در سالهای قبل از انقلاب، تنها در ۴ دانشکده تهران، ملی، مشهد و شیراز بصورت سالی ترمی و واحدی با گذراندن ۲۴۰ واحد درسی شامل علوم پایه، پره کلینیک و کلینیک انجام میشد. اولین امتحان تخصصی در سال ۱۳۵۳ در دانشگاه تهران بطور داخلی انجام گرفت. اولین امتحان سراسری در دانشگاه ملی در سال ۱۳۵۴ انجام شد و سپس یک دوره دیگر امتحان در سال ۵۶-۱۳۵۵ برگزار گردید.
در حال حاضر برنامه شامل ۲۰۵-۲۰۲ واحد درسی و طول دوره ۶ سال است. پس از دو سال و گذراندن ۶۸ واحد دروس عمومی و علوم پایه، دانشجویان وارد دوره بالینی (پره کلینیک و کلینیک) می شوند و آموزش خود را با حضور بیماران ادامه میدهند. در انتهای دوره ۶ ساله و پایان یافتن واحدها و ارائه پایاننامه به ارزش ۶ واحد، فارغ التحصیل میشوند. در مورخ ۲۱/۷/۱۳۷۲ امتحان جامع علوم پایه دندانپزشکی و داروسازی تصویب شد و از آن زمان به بعد لازم الاجرا گردیده است. رشتههای وابسته به دندانپزشکی، دوره دو ساله (کاردانی) بهداشت دهان و دندان (پرستاری دندانپزشکی) و تکنسین ساخت پروتز دندانی میباشد. ادامه تحصیل و دریافت درجه تخصصی پس از فارغ التحصیل شدن در رشته دندانپزشکی عمومی در ۱۰ رشته (ارتودنسی، اطفال، اندودنتیکس، پاتولوژی، پروتز، پریودنتیکس، ترمیمی، تشخیص بیماریهای دهان، جراحی دهان و فک و صورت و رادیولوژی دهان) در داخل کشور امکان پذیر است.
دندان پزشکی در ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان تا مدتهای طولانی جزئی از علم پزشکی محسوب میشد. افرادی که در این رشته مشغول به کار بودهاند با نام دندانساز شناخته میشدند. وجه تسمیه این نام گذاری این بود که این افراد به دلیل عدم وجود دانش کافی در علم دندان پزشکی و وجود امکانات بسیار ابتدایی فعالیت میکردند.
در بسیاری از موارد افراد با شروع دندان درد تنها چاره را در کشیدن آن میدیدند و بدین ترتیب به سرعت دندانهای خود را یکی پس از دیگری از دست میدادند، اما پس از از بین رفتن دندانها به دلیل مشکلات فراوان در جویدن غذا به اجبار به افرادی مراجعه میکردند تا برای آنها دندان جایگزین بسازد. روش کار دندانسازی برای بیماران باعث شد تمام افرادی که به نوعی با امور مربوط به دندان سر و کار دارند به نام دندانساز شناخته شوند.
تا حدود یک قرن پیش در کشور ما دندانسازی یک کار تجربی محسوب میشد و افرادیکه مدت کوتاهی را در دندانپزشکی مشغول به کار بودند بهعنوان دندانساز شناخته میشدند. درآن دوره تنها تعداد معدودی از افراد مرفه جامعه و درباریان به دندانپزشکان تحصیلکرده خارجی دسترسی داشتند و بیشتر مردم نیازهای مربوط به دهان و دندان خود را بوسیله دلاکان، سلمانیها و با داروهای گیاهی و انواع جوشاندهها رفع و رجوع میکردند!
اولین دندانپزشکان ایران
حدود یکدهه پیش از تأسیس اولین دانشگاه در ایران، در سال ۱۳۰۳ شمسی، چهار دندانپزشک با درجه دکتری از سایر کشورها، در ایران مشغول به کار شدند.
دکتر آرتین استپانیان (۱۳۳۱-۱۲۴۹) یکی از اولین دندانپزشکانی بود که درایران مشغول به طبابت شد. وی در خلال طبابت در تهران به افراد علاقهمند، در مطب خود دندانسازی را به صورت تجربی آموزش میداد. این افراد بعد از گذراندن دوره آموزشی گواهینامهای برای اجازه طبابت، از وزارت معارف وقت دریافت میکردند. دکتر استپانیان همچنین موسس اتحادیه مرکزی دندانسازان ایران بود.
دکتر فالک کوش ملچارسکی (فوت ۱۳۳۲) متولد لهستان و دانش آموخته آلمان نیز از نخستین کسانی است که در ایران به حرفه دندانپزشکی مشغول بود و سمت دندانپزشک دربار را داشت. از اقدامات ملچارسکی در ایران میتوان به تلاش برای تاسیس مدرسه دندانسازی اشاره کرد، که خود تا چند دوره به عنوان مدیر فنی و نیز معلم این مدرسه مشغول به کار بود.
دکتر آتکین اشتومپ (فوت۱۳۳۰) نیز از دندانپزشکانی است که در سفر اتابک و مخبرالسلطنه هدایت، به آمریکا به استخدام دربار ایران درآمد و راهی این سرزمین شد. دکتر اشتومپ به دلیل خدمات مفید خود در ایران در سال ۱۳۰۸ شمسی به عضویت کالج بین المللی دندان پزشکی اف. آی. سی. دی درآمد.
دندانپزشکی در ایران بهعنوان یکی از شاخههای پزشکی روز به روز، بیشتر پا میگرفت و با پیشرفت خود، جامعه دندانپزشکی ایران را نیز گسترش می داد، این شاخه علمی در عرصه جهانی نیز دچار تحولات متعدد و مختلف میشد. بههمین دلیل ارتباط با تشکلهای جهانی دندانپزشکی، نه به عنوان یک امتیاز که به منزله یک نیاز، روز به روز بیشتر از قبل حس میشد.
این موضوع باعث شد تا اعضای جامعه دندانپزشکی ایران از همان بدو تاسیس در صدد راهیابی به مجامع جهانی باشند و طبیعتا فدراسیون بینالمللی دندانپزشکی بهعنوان یکی از معتبرترین تشکلهای جهانی در این حوزه گزینه نخست دندانپزشکان ایرانی بود. تلاشهای دندانپزشکان فعال کشور موجب شد تا در زمان کمتر از یک سال از تاسیس، یعنی در بیستم تیرماه ۱۳۴۲، جامعه دندانپزشکی در جلسه سالانه در استکهلم به عضویت با حق رای فدراسیون بینالمللی درآید. از آن سال به بعد جامعه دندانپزشکی ایران هر ساله هیئت نمایندگی خود را به جلسات علمی صنفی فدراسیون اعزام میکرد.