داشتن دندان هایی سفید و سالم یکی از مهم ترین معیارهای زیبایی و سلامت دهان می باشد. یکی از علائم و نشانه های جرم دندان، تغییر رنگ و زرد شدن دندان میباشد. جرم دندان متشکل از رسوباتی است که روی سطح دندانها و لثه تشکیل میشود و باعث ایجاد بوی بد دهان شده، رنگ و سلامت دندانها را نیز تحت تاثیر قرار میدهد مانند سیاهی دندان کودکان که میتواند به پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه منجر شود البته جرم دندان بیشتر در زیر لثه است و از دید شما پنهان میباشد که ممکن است باعث التهاب و بیماری لثه شود. پس بهتر است برای سلامت دندان های خود برای معاینه به یک کلینیک دندانپزشکی خوب مراجعه کنید و در صورت صلاحدید متخصص دندانپزشک ، یکی از روشهای جرمگیری و بروساژ دندان مانند جرمگیری با ابزارهای دستی یا التراسونیک را برای رفع جرم دندان انجام دهید.
سعی ما در این مقاله بر آن است که شما را با روش ها و هزینه جرم گیری دندان به همراه راههای پیشگیری از آن مانند مسواک زدن، خمیردندان های مخصوص کنترل جرم، نخ دندان و ترک سیگار به همچنین عوارض آن آشنا کنیم.
جرم دندان چیست؟
جرم دندان، یا رسوب دندان از مجموعهای از پلاکهای دندان تشکیل شده که میتواند منجر به آسیب رسیدن به سلامت دندان شود.هنگامی که رسوب دندان بر روی دندان شما جمع میشود، حذف و پاک کردن آن از دندان بسیار دشوارتر از حذف پلاکها است.
جرم دندان که اغلب به آن رسوب دندان نیز گفته میشود، در حقیقت پلاکی است که بر روی دندان سفت میشود. این رسوب همچنین میتواند بر روی لثه یا در زیر آن تشکیل شود و در نتیجه میتواند مشکلات لثه را به همراه داشته باشد. جرم دندان فضای بیشتری را برای رشد در اختیار پلاکها قرار میدهد و چسبندگی آنها را در سطح افزایش میدهد که این موضوع میتواند مشکلات جدیتری را به همراه داشته و مسائلی همچون پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه را به همراه داشته باشد.
نه تنها جرم دندان میتواند برای سلامتی دندانها و لثه شما تهدید جدی باشد، بلکه علاوه بر این میتواند مشکلات زیبایی طرح لبخند برای شما به همراه داشته باشد. به دلیل اینکه رسوب دندان متخلخل است، به سادگی میتواند آلودگی را به خود جذب کند. بنابراین اگر شما مصرفکننده قهوه یا چای باشید و یا اگر عادت به کشیدن سیگار داشته باشید، بطور خاص جلوگیری از تشکیل رسوب و جرم دندان از اهمیت بیشتری برای شما برخوردار خواهد بود.
علائم و نشانه
برخلاف پلاک، که یک لایه پنهان از باکتری است، جرم دندان از مواد معدنی تشکیل شده که امکان مشاهده آن به سادگی در دهان وجود دارد. رایجترین نشانه رسوب دندان وجود یک رنگ زرد یا قهوهای بر روی دندان یا لثه است. تنها راه برای اطمینان از وجود رسوب و جرم دندان و حذف آن مراجعه به دندانپزشک است.
روش جرمگیری دندان چیست؟
در عمل دو ابزار اصلی برای جرمگیری دندان وجود دارد و برخی دندانپزشکان ممکن است از هر دو دستگاه به شرح زیر استفاده کنند:
جرمگیری با ابزارهای دستی
دندانپزشک شما در این حالت از یک جرمگیر دندان استفاده میکند و به این ترتیب به صورت دستی پلاکهای موجود بر روی دندان شما را از بین میبرد. در این حالت به دلیل اینکه دندانپزشک توانایی مشاهده فیزیکی پلاکها را ندارد، مجبور است از حس لامسه خود برای شناسایی نواحی ایجاد پلاک و رسوب بر روی دندانها استفاده کند.
جرمگیری با ابزارهای التراسونیک
ابزار جرمگیری التراسونیک پلاکها را از روی دندان شما با لرزش یک سر فلزی حذف میکند و در این روش از اسپری آب برای شستن پلاکها از روی دندان و سرد نگهداشتن سر دستگاه استفاده میشود.
خمیر دندانهای کنترل جرم
اکثر مطالعات نشان میدهد خمیردندانهای کنترل کننده جرم نمیتواند جرم را از روی دندان پاک کند. این خمیردندانها میتواند به جلوگیری از تشکیل جرم (سخت شدن پلاکهایی که ممکن است علت ایجاد بیماری لثه باشند) بر روی دندان کمک کند. در عمل ماده فعالی که در خمیرداندانهای کنترل جرم استفاده میشود معمولاً پیروفسفات است. برخی از شواهد درمانی در این حوزه نشان میدهد این خمیردندانها میتواند تا 36 درصد ایجاد جرم در دهان را کاهش دهد. این خمیردندانها نمیتواند جرم تشکیل شده زیر خط لثه را کاهش دهد. این ناحیه محلی است که جرم میتواند منجر به ایجاد بیماری لثه شود. به همین دلیل توصیه میشود از خدمات دندانپزشک برای تمیز کردن منظم دندانها استفاده شود تا به این ترتیب از مشکلات احتمالی مربوط به این ایجاد جرم بر روی دندان جلوگیری شود.
چگونه انجام میشود؟
هنگامی که جرمگیری و جلای دندان انجام میشود، در حقیقت انجام این کار تمیز کردن عمیق دهان شما است. برای این کار از یک ابزار خاص استفاده میشود که از طریق آن میتوان از رسوب سخت (جرم) تشکیل شده بر روی دندان رهایی یافت و در ادامه دندانهای جرمگیری شده بطور کامل صیقل داده خواهند شد. برای انجام این کار بر روی ناحیه هایی تمرکز میشود که دقیقاً زیر خط لثه، پشت دندانها و نیز فاصله موجود بین آنها قرار دارد، زیرا این نواحی معمولاً هنگام مسواک زدن مورد بی توجهی قرار میگیرند. جرمگیری و صیقل دادن به جلوگیری از بیماریهای لثه کمک میکند.
در کلینیک دندانپزشکی، مراکز ما از تکنولوژی پیشرفته پیزون برای جرمگیری استفاده میکنند. در این روش از ضربات کوچک با تناوب بالا به همراه اسپری آب استفاده میشود و به این ترتیب بیمار راحتی بیشتری در جرمگیری احساس میکند و اثربخشی زمانی حذف جرم و رسوب افزایش پیدا میکند. در حقیقت تکنولوژی پیزون در مقایسه با روشهای درمان سنتی اثربخشی بیشتری دارد و نیازمند صرف زمان کمتر است. همچنین در این حالت دستگاه به صورت کاملاً استریل عملیات جرمگیری را انجام میدهد و این موضوع مورد تاکید خاص در فعالیت کلینیکهای دندانپزشکی است.
روشهای پیشگیری
مسواک زدن صحیح به ویژه با استفاده از خمیردندان مخصوص جرم دندان و استفاده از نخ دندان از اقدامهای اصلی برای کاهش تشکیل جرم و رسوب دندان است.
هنگامی که جرم دندان تشکیل شد، فقط دندانپزشک یا متخصص دهان میتواند آن را از دهان حذف کند. فرآیند حذف جرم در اصطلاح جرمگیری نامیدهمیشود. در طول جرمگیری، دندانپزشک یا متخصص دهان از ابزارهای خاص برای حذف جرم از روی دندان و نیز از زیر لثه شما استفاده میکند.
در این حالت یک متخصص میتواند جرم و رسوب دندان را از طریق جرمگیری و واکس زدن دندانها با ابزار مخصوص حذف کند. آیا نکات و تکنیکهای مشخصی وجود دارد که بتوانند به کنترل ایجاد جرم بر روی دندان کمک کند؟
بهترین راه برای جلوگیری از تاثیرات جدی مخرب ناشی از ایجاد جرم در دهان پیشگیری از ایجاد آن است.در ادامه شما میتوانید نکاتی را در این ارتباط مطالعه کنید:
مسواک زدن
مسواک زدن منظم با استفاده از تکنیک مناسب. یک مسواک سریع در 30 ثانیه هر صبح و هر شب نمیتواند برای حذف پلاک دندان و جلوگیری از تشکیل جرم کافی باشد. برای این کار از یک مسواک با موهای نرم استفاده کنید که به اندازه کافی برای رسیدن به تمام نقاط موجود در دهان شما کوچک باشد. مطمئن شوید که سطح پشتی دندانها و نیز دندانهای آسیب در انتهای دهان مسواک زده شوند.
مطالعات انجام شده نشان میدهند مسواکهای الکترونیک یا برقی میتوانند در حذف پلاک از دهان موثرتر از مسواکهای دستی باشند. بدون توجه به نوع مسواک مورد استفاده شما، مطمئن شوید مسواک استفاده شده مورد تایید یک دندانپزشک باشد، زیرا استفاده از این روش نیازمند کنترل کیفیت و بررسیهای لازم در ارتباط با ایمنی است.
خمیردندان
از خمیردندانهای مخصوص کنترل جرم محتوی فلوراید استفاده کنید. خمیردندانهای حاوی پیروفسفات میتوانند از سفت شدن پلاکها و تبدیل آنها به جرم جلوگیری کنند. علاوه بر این، فلوراید میتواند به ترمیم آسیبهای وارد شده به مینای دندان که هماکنون در دهان شما ممکن است وجود داشته باشد، کمک کند. برخی فرمولها نیز دارای ماده تریکلوسان است که این ماده یک آنتیبیوتیک است که میتواند با باکتریهای موجود در پلاک مبارزه کند.
نخ دندان
بدون توجه به میزان تلاش شما برای مسواک کردن دندانها، فقط استفاده از نخ دندان به صورت روزانه میتواند منجر به حذف پلاک موجود بین دندانها و نیز جلوگیری از پیدایش جرم و رسوب در این نقاط دارای سطح دسترسی دشوار شود.
مراقب تغذیه خود باشید. باکتریهای موجود در دهان شما با افزایش استفاده از شکر و غذاهای حاوی نشاسته بطور چشمگیر افزایش پیدا میکنند. خوردن این غذاها منجر به آزادسازی اسید میشود که در عمل میتواند به دندانهای شما آسیب رساند. با توجه به این موضوع سعی کنید از غذاهای سالم استفاده کنید و مقدار استفاده از غذاهای حاوی شکر در تغذیه روزانه خود را کاهش دهید. همچنین بدانید که هر زمان شما غذا میخورید، همزمان برای باکتریهای موجود در دهان خود غذا تامین میکنید. آشامیدن مقدار زیاد آب در طول مدت صرف غذا و پس از آن میتواند به حداقل شدن پلاکهای ایجاد شده در دهان شما کمک کند.
سیگار نکشید
مطالعات نشان میدهد افراد سیگاری یا افرادی که از سایر انواع تنباکو استفاده میکنند به احتمال بیشتر با جرم و رسوب بر روی دندانها و لثه خود مواجه خواهند شد.
هنگامی که جرم و رسوب در دهان ایجاد شود، باید بدانیم که فقط یک دندانپزشک حرفهای توانایی حذف آن را از دهان شما خواهد داشت. مطمئن شوید که بطور منظم دندانپزشک یا متخصص دهان خود را ملاقات میکنید تا به این ترتیب بتوانید هر گونه جرم ایجاد شده در دهان خود را حذف کنید و از ایجاد جرم بیشتر جلوگیری نمایید.
فواید
یکی از دلایل از دست دادن دندان، بیماری لثه می باشد، علاوه بر این بیماری لثه می تواند دردناک نیز باشد. یکی از روش های درمانی این مشکل که نیاز به عمل جراحی ندارد، جرم گیری دندان می باشد. از دیگر مزایای این روش می توان اشاره به موارد زیر داشت:
- کاهش خونریزی از لثه ها
- جلوگیری از پخش شدن عفونت لثه در بدن
- سفید کردن دندان
- از بین بردن بودی بد دهان (اگر علت آن ناشی از بیماری لثه باشد)
عوارض
هنگامی که جرم ایجاد میشود، احتمالاً مسواک زدن و استفاده از نخ دندان بطور موثر برای شما دشوار خواهد شد. اسید منتشر شده توسط باکتریها در دهان شما احتمالاً منجر به از بین رفتن مینای دندان خواهد شد. این موضوع منجر به پوسیدگی و فساد دندان میشود که یکی از رایجترین مشکلات مربوط به سلامتی در جهان است. جرم و رسوب ایجاد شده بر روی لثه نیز میتواند مشکلات جدی برای افراد به همراه داشته باشد. این موضوع به خاطر این است که باکتریهای ایجاد شده میتوانند منجر به ایجاد صدمه و آسیب رسیدن به لثه شود. با گذر زمان، این التهاب میتواند بیماریهای پیشرفته لثه را به همراه داشته باشد که در صورت درمان نشدن میتواند نتایج جدی و ناگوار برای فرد به همراه داشته باشد. سادهترین شکل این بیماریها التهاب لثه نامیدهمیشود. این بیماری از نشانه های اولیه ایجاد عفونت لثه است که در نتیجه وجود پلاک و جرم بر روی دندان ایجاد میشود. معمولاً التهاب لثه از طریق مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و جرمگیری منظم توسط دندانپزشکان حرفهای میتواند متوقف شده یا فرآیند معکوس پیدا کند.
با وجودی که روشهای درمانی جرم گیری دندان و تمیز کردن عمیق ریشههای دندان پر خطر نیستند، اما خطر ایجاد عفونت در لثهها همواره وجود دارد. برای جلوگیری از این مشکل پس از جرمگیری دندان، ممکن است دندان پزشک از فیبرهای آنتی بیوتیک بر روی لثه برای مدت یک هفته پس از درمان استفاده کند. اگر شما با خطر بالای عفونت مواجه هستید، ممکن است به شما توصیه شود قبل و بعد از انجام جرم گیری از داروهای آنتی بیوتیک استفاده کنید تا به این ترتیب از ورود باکتریها به جریان خون پیشگیری شود.
اگر جرم از دهان خارج نشود و درمان نشده رها شود، میتواند منجر به مبتلا شدن فرد به بیماریهای جدیتر لثه شود که در اصطلاح به آنها پریودنتیت گفته میشود. در این بیماری بین لثه و دندانها کیست ایجاد میشود. این کیستها تحت تاثیر باکتریهای موجود زیر لثه عفونی میشوند. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن مواد شیمیایی برای مبارزه با باکتریها منتشر میکنند که این مواد به همراه باکتریهای موجود میتوانند منجر به ایجاد آسیب برای استخوان و بافتهایی میشود که دندان را در محل خود نگه میدارند. این موضوع در نهایت میتواند باعث از دست دادن دندان و ایجاد آسیب استخوانی شود. علاوه بر این، مطالعات نشان میدهند که باکتریهای موجود در بیماریهای لثه میتوانند منجر به بروز بیماری قلبی و دیگر مسائل مربوط به آن شوند.
نتیجه گیری
سلامت دندان ، معیاری است که از زیبایی دندان مهم تر است. جرم دندان هم بر سلامت و هم بر زیبایی دندان تاثیرگذار است. در صورت تشخیص پزشک، یکی از روشهای جرم گیری دندان مانند استفاده از ابزارهای دستی یا التراسونیک را انجام دهید تا دندان هایی سالم و زیبا داشته باشید. بهتر است بعد از جرم گیری هم حتی روشهای پیشگیری از جرم دندان را مانند مسواک زدن، استفاده از خمیر دندان های مخصوص،نخ دندان و ترک سیگار را دنبال کنید زیرا عوارض جرم دندان عواقب بدی دارد.