در این مقاله میخوانید:
درمان شکستگی فک بالا و پایین
شکستگی فک (آرواره)، که معمولاً در اثر ضربات شدید و تصادفات اتفاق میافتد، یک مشکل جدی است که باید بهسرعت درمان شود تا از بروز مشکلات جدی در صحبت کردن، غذا خوردن و انجام سایر فعالیتهای روزمره جلوگیری شود. این نوع آسیب بیشتر در مردان دیده میشود، هرچند در زنان نیز ممکن است رخ دهد.
شکستگی فک چیست؟
شکستگی فک به آسیب یا شکستگی یکی از استخوانهای فک (فک پایین یا فک بالا) گفته میشود که میتواند به دلایل مختلفی مانند تصادف، ضربه، سقوط، یا بیماریهای خاص ایجاد شود. این آسیب ممکن است شامل شکستگی در ناحیه استخوان فک، دندانها یا مفصل فکی (مفصل بین فک پایین و جمجمه) باشد. بسته به شدت آسیب، درمان ممکن است شامل جراحی، استفاده از آتل، یا مراقبتهای خاص دیگر باشد.
علائم شکستگی فک:
- درد شدید در ناحیه فک
- ورم و کبودی در نواحی اطراف فک
- مشکلات در باز کردن دهان یا جویدن
- تغییر در شکل فک یا نامتقارن شدن صورت
- خونریزی از دهان یا لثهها
- بیحسی یا احساس ضعف در ناحیه فک
مراحل ابتدایی درمان شکستگی فک و صورت
درمان شکستگی استخوانهای فک و صورت نیاز به اقدامات فوری و دقیق دارد تا از عوارض بیشتر جلوگیری شود. اقدامات اولیه درمان شامل موارد زیر است:
-
ارزیابی وضعیت بیمار:
- بررسی سطح هوشیاری و نشانههای حیاتی بیمار (نبض، تنفس و فشار خون).
- بررسی علائم جراحتهای دیگر، چون ممکن است شکستگی فک با آسیبهای دیگری مانند آسیب به سر، گردن یا سایر اعضای بدن همراه باشد.
-
کنترل خونریزی:
- استفاده از پانسمانهای فشاری برای توقف خونریزیهای ناشی از جراحات.
- اگر خونریزی زیاد است، باید اقدامات فوری مانند استفاده از گاز استریل برای جلوگیری از خونریزی بیشتر انجام شود.
-
ایمن سازی راههای تنفسی:
- از آنجا که شکستگی فک ممکن است موجب مسدود شدن مجاری تنفسی شود، باید مسیر تنفسی بیمار باز نگهداشته شود.
- در صورت نیاز، بیمار باید به کمک لولهگذاری یا استفاده از دستگاههای تنفسی کمک شود.
-
بیحرکتسازی فک:
- برای جلوگیری از آسیبهای بیشتر، فک باید بیحرکت شود. این کار با استفاده از بانداژ یا کشیدن فک بهطور موقت انجام میشود.
-
درمان درد:
- تجویز داروهای مسکن برای کاهش درد بیمار و راحتتر شدن وضعیت او.
-
انتقال به بیمارستان:
- پس از انجام اقدامات اولیه، بیمار باید به سرعت به بیمارستان یا مراکز درمانی تخصصی منتقل شود.
-
تصویربرداری:
- پس از انتقال بیمار به بیمارستان، تصویربرداریهای رادیولوژی مانند X-ray یا CT scan برای ارزیابی دقیق شکستگیها انجام میشود.
-
آغاز درمان تخصصی:
- درمان دقیق شکستگیها ممکن است شامل جراحی برای تثبیت استخوانها یا درمان غیر جراحی با استفاده از آتلها و بانداژها باشد.
این اقدامات باید توسط تیم پزشکی متخصص انجام شود تا اطمینان حاصل شود که بیمار درمان مناسب را دریافت میکند.
چگونه میتوان شکستگی فک را شناسایی کرد؟
۱. بررسی علائم بالینی
پزشک ابتدا علائم و نشانههای شکستگی را بررسی میکند:
- درد شدید در فک: بهویژه هنگام جویدن یا باز و بسته کردن دهان.
- تورم و کبودی: در اطراف فک یا چانه.
- تغییر در نحوه گاز گرفتن (مال اکلوژن): اگر دندانها به درستی روی هم قرار نگیرند.
- سفتی یا ناتوانی در حرکت فک: دشواری در باز کردن دهان یا جویدن غذا.
- بیحسی: در لب پایین یا چانه که ممکن است ناشی از آسیب عصبی باشد.
- صدای کلیک یا جابهجایی فک: هنگام باز و بسته کردن دهان.
- خونریزی: از داخل دهان یا در اطراف محل آسیبدیده.
۲. معاینه فیزیکی
پزشک به دقت فک، چانه و داخل دهان را معاینه میکند:
- لمس ناحیه آسیبدیده: برای تشخیص نقاط حساس یا تورم.
- بررسی دندانها: برای مشاهده شکستگی دندانها، جابهجایی یا آسیب به لثهها.
- جابهجایی یا تغییر شکل فک: بررسی هرگونه عدم تقارن در صورت یا برجستگیهای غیرعادی.
۳. تصویربرداری پزشکی
برای تأیید تشخیص، از روشهای تصویربرداری استفاده میشود:
- رادیوگرافی (X-ray): بهویژه تصویربرداری پانورامیک فک که شکستگی را نشان میدهد.
- سیتی اسکن (CT Scan): برای مشاهده جزئیات بیشتر از فک و بافتهای اطراف.
- امآرآی (MRI): در صورت احتمال آسیب به بافت نرم یا عصبها.
۴. تاریخچه بیمار و حادثه
پزشک درباره علت آسیب (مثل ضربه، تصادف یا سقوط) و شدت آن اطلاعاتی جمعآوری میکند.
۵. تست های عملکردی
بررسی عملکرد فک:
- از بیمار خواسته میشود دهان خود را باز کند و ببندد تا میزان حرکت بررسی شود.
- تست گاز گرفتن برای مشاهده مال اکلوژن یا مشکلات در هماهنگی دندانها انجام میشود.
اگر شکستگی فک تشخیص داده شود، درمان آن به شدت و محل شکستگی بستگی دارد و ممکن است شامل روشهای غیرجراحی (ثابتسازی فک با آتل) یا جراحی (برای ترمیم شکستگی) باشد. در صورت بروز هر یک از علائم بالا، بهتر است فوراً به یک متخصص فک و صورت مراجعه کنید.
روش های درمان شکستگی فک و صورت
شکستگی فک و صورت ممکن است به دلایل مختلفی از جمله تصادفات، ضربههای شدید، سقوط یا آسیبهای ورزشی رخ دهد. روشهای درمان این نوع شکستگیها بسته به شدت آسیب، محل شکستگی و وضعیت عمومی بیمار متفاوت است. در ادامه به روشهای متداول درمان شکستگی فک و صورت اشاره میکنیم:
- تثبیت و آتلبندی
در مواردی که شکستگی خفیف باشد، ممکن است با استفاده از آتلبندی یا تثبیت فک از طریق باندهای مخصوص، شکستگی بهبود یابد. این روش معمولاً در مواردی استفاده میشود که نیازی به جراحی نیست. - جراحی باز کاهش و تثبیت داخلی (ORIF)
در موارد شکستگیهای پیچیده یا جابهجایی شدید استخوانها، جراحی باز انجام میشود. در این روش، پزشک از صفحات و پیچهای فلزی برای تثبیت استخوانها و قرار دادن آنها در موقعیت صحیح استفاده میکند. - سیمکشی فک (Intermaxillary Fixation)
در برخی موارد، فک بالا و پایین با استفاده از سیمها به هم متصل میشوند تا استخوانها به طور صحیح در کنار هم قرار گیرند. این روش معمولاً برای مدت زمان مشخصی انجام میشود تا استخوانها ترمیم یابند. - پیوند استخوان
اگر شکستگی منجر به از دست رفتن بخشی از استخوان شده باشد، ممکن است نیاز به پیوند استخوان باشد. این روش به بازسازی و تقویت ناحیه آسیبدیده کمک میکند. - استفاده از ایمپلنتهای مخصوص
در برخی موارد، از ایمپلنتهای سفارشی برای بازسازی ساختار فک و صورت استفاده میشود. این ایمپلنتها به بهبود ظاهر و عملکرد فک کمک میکنند. - فیزیوتراپی و توانبخشی پس از درمان
پس از درمان شکستگی، ممکن است بیمار به فیزیوتراپی نیاز داشته باشد تا عملکرد طبیعی فک و صورت بازگردد. این شامل تمرینات تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکتی است.
در نهایت، نوع درمان با توجه به شرایط بیمار و نظر پزشک متخصص انتخاب میشود. مراجعه به یک جراح فک و صورت باتجربه میتواند تضمینکننده نتایج مطلوب در درمان این نوع آسیبها باشد.
مراقبت های بعد از درمان
پس از درمان شکستگی فک، برخی نکات مراقبتی برای تسریع روند بهبودی وجود دارد:
- هنگام خواب از چند بالش برای کاهش ورم استفاده کنید.
- از فعالیتهای سنگین که نیاز به جابجایی اجسام دارند، اجتناب کنید.
- از حرکت دادن فک خود به صورت غیرطبیعی خودداری کنید.
- از شنا و ورزشهای آبی پرهیز کنید.
- از نوشیدن الکل و کشیدن سیگار بپرهیزید.
- برای تسکین مشکلات بینی، از اسپری نمک بینی استفاده کنید.
عدم درمان شکستگی فک
عدم درمان شکستگی فک میتواند به عوارض جدی و مشکلات طولانیمدت منجر شود. برخی از عوارضی که ممکن است در صورت عدم درمان ایجاد شوند عبارتند از:
۱. اختلال در جویدن و صحبت کردن
شکستگی فک میتواند موجب تداخل در عملکرد طبیعی فک شود. این مسئله ممکن است باعث دشواری در جویدن غذا و حتی صحبت کردن شود.
۲. تغییر فرم صورت
عدم درمان شکستگی فک میتواند باعث تغییرات ظاهری در صورت شود. این تغییرات ممکن است شامل نامتقارن شدن صورت یا تغییر در ساختار کلی آن باشد.
۳. درد مزمن
شکستگی درماننشده ممکن است باعث درد طولانیمدت یا حتی مزمن در ناحیه فک، صورت و گردن شود.
۴. مشکلات دندانی
شکستگی فک میتواند به آسیب به دندانها، جابجایی آنها یا حتی از دست دادن دندانها منجر شود. همچنین ممکن است ناهماهنگی در بایت (چفت شدن دندانها) ایجاد شود.
۵. مشکلات مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ)
شکستگی فک درماننشده ممکن است به مشکلات مفصل فکی-گیجگاهی منجر شود که میتواند شامل درد، صداهای غیرطبیعی و محدودیت در حرکت فک باشد.
۶. عفونت
در صورت وجود زخم باز یا آسیب داخلی، عفونت میتواند گسترش پیدا کند و حتی به نواحی دیگر صورت یا بدن منتقل شود.
۷. اختلال در تنفس
شکستگی شدید فک ممکن است راههای هوایی را تحت تأثیر قرار دهد و باعث مشکلات تنفسی شود، به خصوص اگر جابجایی استخوانها شدید باشد.
۸. ناتوانی در باز یا بستن فک
در برخی موارد، شکستگی درماننشده ممکن است باعث قفل شدن یا ناتوانی در باز یا بستن فک شود.
۹. اختلال در بلع
جابجایی استخوانهای فک ممکن است فرآیند بلعیدن را مختل کند و خطر خفگی را افزایش دهد.
۱۰. آسیبهای عصبی
شکستگی فک میتواند به آسیب عصبهای صورت منجر شود، که ممکن است باعث بیحسی یا حتی فلج شدن بخشی از صورت شود.
شکستگی فک و صورت در کودکان یک آسیب جدی است که میتواند به دلایل مختلفی نظیر سقوط، تصادف، ضربههای ورزشی یا حوادث دیگر رخ دهد. این نوع آسیبها نیاز به ارزیابی دقیق و درمان تخصصی دارند، چرا که ساختارهای ظریف و در حال رشد صورت کودکان نیازمند مراقبت خاصی هستند. در ادامه به نکات مهم مرتبط با شکستگی فک و صورت کودکان میپردازیم:
علائم شکستگی فک و صورت در کودکان
- درد شدید و تورم: یکی از شایعترین علائم، درد و تورم در ناحیه آسیبدیده است.
- کج شدن فک یا عدم تراز دندانها: ممکن است کودک نتواند دهان خود را به درستی باز یا بسته کند.
- خونریزی یا زخم در دهان یا صورت: احتمال وجود آسیبهای داخلی یا خارجی.
- بیحسی یا ضعف در ناحیه صورت: آسیب به اعصاب صورت ممکن است رخ دهد.
- تغییر شکل یا تغییر در تراز بینی یا گونهها.
دلایل رایج شکستگی فک و صورت در کودکان
- سقوط از ارتفاع: مانند سقوط از دوچرخه، پله یا تجهیزات بازی.
- تصادفات رانندگی: حتی در صورتی که کودک در صندلی ایمنی باشد.
- ضربههای ورزشی: به خصوص در ورزشهایی مانند فوتبال، بسکتبال یا هنرهای رزمی.
- نزاع یا برخورد فیزیکی.
تشخیص شکستگی فک و صورت در کودکان
تشخیص توسط یک پزشک متخصص (معمولاً جراح فک و صورت یا دندانپزشک متخصص اطفال) انجام میشود و شامل موارد زیر است:
- معاینه بالینی: بررسی علائم خارجی و داخلی.
- تصویربرداری پزشکی: مانند عکسبرداری رادیوگرافی، سیتیاسکن یا امآرآی برای ارزیابی نوع و شدت شکستگی.
درمان شکستگی فک و صورت در کودکان
-
مدیریت اولیه:
- کنترل خونریزی.
- تثبیت ناحیه آسیبدیده.
-
درمان تخصصی:
- شکستگیهای ساده: ممکن است با استراحت و تثبیت (مانند باند یا گچ) درمان شوند.
- شکستگیهای پیچیده: نیاز به جراحی برای تثبیت فک یا صورت دارند.
-
مراقبتهای بعد از درمان:
- مصرف داروهای مسکن و ضدالتهاب.
- رعایت بهداشت دهان و دندان.
- محدودیت در مصرف غذاهای سخت.
پیشگیری از شکستگی فک و صورت در کودکان
- استفاده از کلاه ایمنی و محافظ صورت در ورزشها.
- استفاده از صندلی ایمنی مناسب در خودرو.
- آموزش کودکان برای بازی ایمن و اجتناب از خطرات.
اهمیت درمان بهموقع
درمان بهموقع شکستگیهای فک و صورت در کودکان از عوارضی نظیر:
- تغییر شکل دائمی صورت،
- اختلال در رشد استخوانها،
- مشکلات گفتاری و جویدن، جلوگیری میکند.
نتیجهگیری
شکستگی فک نیاز به ارزیابی و درمان فوری دارد. در صورت مواجهه با هر نوع آسیب به فک، مراجعه به دندانپزشک یا متخصص جراح فک و صورت ضروری است تا از عوارض جدی جلوگیری شود.
هزینه و قیمت
هزینه درمان شکستگی فک به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع شکستگی، بیمارستان مورد نظر، هزینه داروها و محل درمان. همچنین، هزینههای مسافرت و اقامت نیز ممکن است به آن افزوده شوند.
نتیجهگیری
شکستگی فک یک مشکل دردناک است، اما در صورت درمان مناسب و بهموقع، میتوان از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کرد. این آسیب با جراحی قابل درمان است و با پیگیری مراقبتهای مناسب، فرد میتواند به وضعیت طبیعی خود بازگردد.
📞 با ما در ارتباط باشید! تماس با ما
💬 برای مشاوره رایگان و سریع میتوانید از طریق یکی از گزینههای زیر با ما تماس بگیرید:
🔹 چت در واتساپ
🔹 چت در تلگرام
🔹اینستاگرام
فرم ویزیت و مشاوره رایگان زیر را پر کنید تا با شما در اولین وقت تماس بگیریم!